کود سه بیست چیست و برای چه گیاهانی مناسب نیست؟
منظور از کود سه بیست (20-20-20) کودهایی است که هر کدام از عناصر NPK به میزان 20% در ترکیبات آن به کار رفته است. نیتروژن در تمامی بخش های گیاه استفاده می شود پس همه گیاهان به مقدار زیادی نیتروژن نیاز دارند در غیر این صورت رشد گیاه متوقف خواهد و شاید هم شکوفه نزند یا خیلی کم باشد و حتی بمیرد. فسفر هم محرک گلدهی و میوه دهی درگیاهان است و در تبدیل انرژی خورشید به ترکیباتی مثل نشاسته، پروتئین و روغن های ضروری که گیاه برای گرفتن انرژی استفاده می کند نقش دارد. پتاسیم هم در ریشه زایی و افزایش مقاومت گیاه نسبت به بیماری ها و چرخش و انتقال مواد غذایی در کل ساختار گیاه نقش دارد. اما کود سه بیست برای چه گیاهانی مناسب نیست؟ یا شاید بهتر است بپرسیم که آیا کود سه بیست برای همه گیاهان مناسب است؟ چقدر باید مصرف کرد و چه مضراتی دارد. در ادامه به تمامی سؤالات شما طبق منابع روز دنیا پاسخ خواهیم داد.
ترکیبات کود سه بیست
همانطور که درباره کود سه بیست در بخش مقدمه هم توضیح دادیم ترکیبات اصلی، شامل عناصر NPK هستند که مقدار هر یک 20% است. بنابراین کودی قوی محسوب می شود و باید با شناخت ترکیبات بدانید که کود سه بیست برای چه گیاهانی مناسب نیست.
سایر ترکیبات کود سه بیست بسته به برند سازنده متفاوت است اما همه آنها شامل مقداری فیلر و ترکیبات ثانویه هستند که به سلامت و بهبود وضعیت گیاه کمک می کنند مثل کلسیم، منیزیم و سایر عناصر کمیاب.
معمولا از کود 3 بیست برای کوددهی به گیاهانی که داخل گلدان هستند، رزها و گیاهان تزیینی به عنوان کود مایع استفاده می کنند. این نوع کودها ترکیبات خود را زود آزاد کرده و به داخل خاک نفوذ می کنند بنابراین جزو کودهای سریع رهش (Fast Release) هستند.
چرا کود سه بیست مناسب است؟
قبل از اینکه به این سوال پاسخ دهیم که کود سه بیست برای چه گیاهانی مناسب نیست و کدام گیاهان می توانند استفاده کنند، باید بدانید که اصولا کودهایی که عناصر NPK را به شکل تعادلی دارند مثل سه بیست چرا مناسب هستند. همانطور که گفتیم این نوع کودها سریع رهش هستند بنابراین گیاه فورا مواد غذایی مورد نیاز خود را دریافت کرده و رشد عالی خواهد داشت.
اما کود سه بیست برای چه گیاهانی مضر است؟ این کود قدرت زیادی دارد و بهتر است که در خاک های بارور یا خاک هایی که عناصر و مواد غذایی کافی دارند استفاده نشود چون در این صورت میزان عناصر NPK در خاک بیشتر از حد نیاز خواهد شد. چون در برخی موارد باعث می شود که گیاه شما بافت پوششی و برگی زیادی داشته باشد و خیلی شکوفه دهی و گلدهی نداشته باشد یا حتی گیاه شما بمیرد. از طرفی این کود برای گیاهان حساس مناسب نیست یعنی گیاهانی که حتی نسبت به افزایش کم عناصر ضروری به بیش از حد نیاز هم حساس هستند و آسیب می بینند.
انواع کود 3 بیست (20-20-20)
کود سه بیست برای چه گیاهانی مناسب نیست؟ ابتدا باید با انواع کودهای سه بیست آشنا شوید تا پس از آن در ادامه متوجه شوید که چرا این کود برای برخی گیاهان مناسب نیست و مضر است.
کودهای مایع سه بیست
کودهای مایع سه بیست به دو فرم آماده و آماده مخلوط تولید میشوند. در حالت اول مخلوط کود سه بیست آماده است و شما فقط باید طبق دستورالعمل مصرف کنید اما در حالت دوم ابتدا باید با آب ترکیب کنید. کنسانتره ها قیمت بیشتری دارند ولی وقتی مخلوط می کنید کود بیشتری به شما می دهند. کودهای مایع فورا در دسترس گیاه قرار می گیرند اما تعداد دفعات مصرف را بالا می برند. خاک اطراف گیاه هم باید از قبل با کود مایع مرطوب شده باشد. برخی از کودهای مایع سه بیست را می توان به شکل اسپری برگی هم استفاده کرد.
کودهای محلول در مایع سه بیست یا پودری
کودهای پودری سه بیست که به شکل گرانولی هم به فروش می رسند ابتدا باید با آب ترکیب شوند تا فرم مایع پیدا کنند. معمولا شلنگ هایی که انتهای آنها اسپری قرار گرفته رایج ترین روش استفاده از این کودهاست اما می توان در سطل هم ترکیب کرد و اطراف گیاه پاشید.
کود گرانولی سه بیست
نوع گرانولی همان فرم جامد است که به شکل گرانول های ریز و گرد تبدیل شده اند. اکثرا کودهای گرانولی را اطراف گیاه پخش می کنند و سپس روی آن آب می ریزند. برخی از کودهای گرانولی محلول در آب هستند و می توان با آب ترکیب کرد و سپس استفاده نمود.
کود ارگانیک سه بیست
کودهای ارگانیک سه بیست فقط مواد غذایی طبیعی دارند مثل مواد گیاهی پوسیده شده و محصولات جانبی جانوری که غنی از هر سه عنصر NPK هستند و هیچ گونه ماده افزودنی و شیمیایی صنعتی در ساختارشان نیست و طبق فرایندهای بسیار پیچیده تولید می شوند. این نوع کودها در بازارهای جهانی هم به سختی پیدا می شود.
کودهای آهسته رهش سه بیست
کودهای آهسته رهش (Slow-release) سه بیست حاوی گرانول هایی است که روی این گرانول ها را روکشی پوشانده که به تدریج شکسته شده و اجازه پخش شدن مواد غذایی را می دهد. معمولا برای اینکه نتایج قابل قبول با کودهای آهسته رهش ببینید باید 7 روز صبر کنید و معمولا بین هر بار استفاده هم چند هفته تا چند ماه فاصله وجود دارد. این نوع کودهای سه بیست هم بندرت پیدا می شوند.
طریقه مصرف کود سه بیست و بهترین زمان مصرف
مقدار کود سه بیست کاملا بستگی به نوع گیاه و برند سازنده و مدل یا نوعی دارد که خریداری کرده اید. بنابراین توصیه می کنیم قبل از هر چیز به دستورالعمل های مصرف روی لیبل محصول دقت کنید. در ادامه تلاش کرده ایم تا براساس نوع گیاه شیوه مصرف و بهترین زمان مصرف کود سه بیست را توضیح دهیم.
گیاهان آپارتمانی
کود سه بیست برای گلهای آپارتمانی و گیاهان خانگی باید به میزان 1قاشق چایخوری در یک لیتر آب ترکیب شده و سپس استفاده شود. خاک اطراف گیاه هم بهتر است مرطوب باشد. هر 2 یا سه هفته یکبار باید دوباره کوددهی را شروع کنید. با این حال این سوال مطرح است که کود سه بیست برای چه گیاهانی مناسب نیست؟ از بین گیاهان آپارتمانی و خانگی، گیاهان حساسی مثل بنفشه آفریقایی نباید کود سه بیست مصرف کنند و برایشان مضر است.
سبزیجات
اگر باغچه یا باغ شما خاک غنی ندارد، بهترین زمان مصرف کود سه بیست برای سبزیجات زمانی است که تازه دانه یا بذر گیاه را پاشیده اید یا قلمه زنی را شروع کرده اید. بهترین مقدار کود سه بیست به میزان 1 قاشق چایخوری در یک لیتر آب است. پس از مصرف اولیه، باید از کودی استفاده کنید که نیتروژن کمتری دارد و به اندازه کود سه بیست قوی نیست. بنابراین شاید در پاسخ به این سوال که کود سه بیست برای چه گیاهانی مضر است بتوانیم بگوییم برای سبزیجاتی که یکبار با این کود، کوددهی شده باشند.
از طرفی برخی سبزیجات مثل گوجه فرنگی، کدو و خربزه ها هم وقتی شروع به جوانه زنی می کنند نباید کود سه بیست بگیرند چون فسفر و پتاسیم بیشتری در این مرحله نیاز خواهند داشت.
توصیه های ایمنی مصرف کود سه بیست
توصیه های ایمنی که در خصوص طریقه مصرف کود سه بیست وجود دارند و بر روی بسته بندی محصولات هم تأکید شده همان مواردی هستند که برای هر نوع کود دیگری هم وجود دارند. موارد ایمنی هنگام صرف کود 3 بیست عبارتند از:
چشم و دستان خود را هنگام استفاده بپوشانید
از تجهیزات حفاظتی بر روی لباس های کار استفاده کنید
اجازه ندهید با پوست بدن تماس پیدا کند
استنشاق نکنید
هیچ وقت مدت زمان طولانی در معرض و در تماس کود سه بیست نباشید
بهترین زمان مصرف کود سه بیست
همانطور که در بخش طریقه و شیوه مصرف هم توضیح دادیم بهترین زمان مصرف و میزان آن بسته به نوع گیاه ممکن است هفتگی، ماهانه و یا کمتر و بیشتر باشد. بنابراین ابتدا از سلامت گیاه خود آگاه شوید، مطمئن باشید که لیست مواردی که در پاسخ به سوال کود سه بیست برای چه گیاهانی مناسب نیست ذکر شده را مطالعه کرده اید.
با این حال معمولا از کودهای سه بیست در اوایل بهار، اواسط تا اواخر تابستان و اوایل پاییز استفاده می کنند. بنابراین مطمئن باشید که در زمان مناسب و مقدار کافی استفاده می کنید.
سؤالات متداول
آیا کود سه بیست برای سانسوریا مناسب است؟
خیر بهترین کود کود تخصصی سانسوریا و زاموفیلیا است.
آیا کود سه بیست برای کاکتوس مناسب است؟
به طور کلی که باید بگوییم نیازی نیست به کاکتوس ها کود بدهید اما اگر از این کود استفاده کنید نسبت به زمانی که فقط آبیاری داشته باشید رشد سریعتری پیدا کرده و حجیم تر خواهند شد. با این حال مهندسین کشاورزی توصیه می کنند به دلیل آبکی شدن و ترک خوردن کاکتوس ناشی از نیتروژن بالای کود سه بیست بهتر است استفاده نکنید پس کود پتاسیم بالا مناسبتر است.
آیا کود سه بیست برای بنجامین مناسب است؟
گیاه بنجامین عاشق کودهایی است که درصد مساوی از عناصر NPK داشته باشد اما کود سه بیست بیش از حد نیاز این عناصر را دارد و بهترین کود برای بنجامین، کودهای 8-8-8 هستند.
آیا کود سه بیست برای شمعدانی مناسب است؟
بله این کود کاملا مناسب است چه گیاه شمعدانی را در خاک بکارید و چه در گلدان باشد. نشانه های کمبود نیتروژن در شمعدانی، زرد شدن برگ هاست. زرد یا قرمزی برگ ها و شکوفه نزدن هم نشانه کمبود فسفر است. اگر هم برگ های پایینی شروع به مردن کردند و ساقه ها سست و شل و ول شدند، نشانه کمبود پتاسیم است که یعنی باید هر چه زودتر از کود سه بیست استفاده نمایید.
آیا کود سه بیست برای کاج مطبق مناسب است؟
بله کاملا مناسب است کافیست هر دو هفته یکبار در طول فاز رشد استفاده کنید. در فصل تابستان مخصوصا اگر در بیرون کاج مطبق را کاشه اید با یک کود اسیدی هم گیاه را تغذیه کنید. در زمستان کوددهی را متوقف کرده یا اینکه کمتر کنید و یا تعداد دفعات کوددهی کمتر از آبیاری باشد.
آیا کود سه بیست برای زاموفیلیا خوب است؟
خیر بهترین کود کودتخصصی سانسوریا و زاموفیلیا می باشد.
آیا کود سه بیست برای شفلرا مناسب است؟
بهترین میزان رشد گیاه شفلرا زمانی است که با کودهای متعادل مثل سه بیست رشد کند. این کود باید در طی فاز رشد استفاده شود. حتی می توانید به نصف قدرت برسانید هر دو تا سه هفته یکبار موقع آبیاری استفاده نمایید.
