کرم سفید ریشه

کرم سفید ریشه  (کرم ریشه خوار درختان)

کرم سفید ریشه  یا کرم ریشه خوار درختان به عنوان یکی از خطرناک‌ترین آفت‌های شناخته شده برای درختان میوه است به گونه‌ای که ۲ تا ۳ عدد لارو سن آخر این حشره در نقش قاتل درختان میوه توانایی خشک کردن درختان را دارند.

این آفت با دامنه میزبانی وسیع خود، به بسیاری از درختان مثمر و غیر مثمر، انواع درختچه‌های زینتی و گیاهان زراعی، خسارت وارد میکند. لاروهای سنین مختلف آفت در اعماق خاک روی ریشه گیاهان مستقر می‌شوند و ضمن تغذیه که ممکن است به قطع بخشی از ریشه نیز منجر شود، تضعیف عمومی و در نهایت خشکیدگی گیاه میزبان را باعث می‌شوند. در درختان جوان، با قطع ریشه‌های اصلی توسط این آفت، استقرار گیاه در خاک مختل می‌شود. بروز این وضعیت، از بین رفتن این درختان را پس از آبیاری و وزش باد در پی دارد.

چرخه زندگی کرم سفید ریشه (کرم ریشه خوار درختان)

حشرات کامل آفت، در مناطق معتدل و سردسیر در زمان رسیدن میوه زردآلو در طبیعت پدیدار می‌شوند. به این دلیل باغداران به آن سوسک زردآلورسان می‌گویند. آفت یک نسل خود را در حدود سه سال طی می‌کند. حشرات کامل سوسک‌های بزرگ به رنگ قهوهای با لکه‌های سفید فراوان روی بالپوش‌ها و سه نوار طولی روشن در پشت سینه اول بوده و طول آن‌ها تا ۳۷ میلیمتر نیز می‌رسد. حشرات کامل دارای دو شکلی جنسی بوده و تشخیص آن‌ها از روی شاخک‌ها به آسانی امکان‌پذیر است.

این آفت زمستان را به صورت لارو سنین مختلف در عمق خاک کنار ریشه میزبان بسر می‌برد. لارو با گرم شدن هوا به سمت بالا حرکت و در عمق ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتری روی ریشه میزبان فعالیت می‌کند. با فرا رسیدن سرما دوباره به عمق ۵۰ تا ۶۰ سانتی متری باز می‌گردند. لارو سن آخر در سال سوم با گرم شدن هوا، مجددا به سمت بالا حرکت کرده و پس از اندکی تغذیه در عمق ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتری و در کنار ریشه تبدیل به شفیره شده و حشرات کامل بسته به منطقه از اواخر اردیبهشت تا اوایل تیرماه در طبیعت ظاهر می‌شوند.

پرواز این حشرات در غروب آفتاب و در اوایل شب صورت می‌پذیرد و معمولا به سمت نور جذب می‌گردند. این کرم در طول روز بر روی تنه درخت و یا زیر کلوخه‌ها بدون آنکه هیچگونه حرکتی داشته باشند به استراحت مشغول می‌شوند. یک نکته جالب در مورد کرم سفید ریشه وجود دارد و آن این است که حشرات نر این آفت برای جلب توجه جنس ماده تولید صدا می‌کنند.

همچنین حشرات و آفات بعد از آنکه به مقدار کمی از ریشه درختان تغذیه کردند و خسارت را به گیاه مورد نظر وارد کردند به انجام فرآیند جفت گیری و تولید مثل اقدام می‌کنند و بعد از آن نیز به صورت کامل از بین می‌روند. مهمترین فعالیت های حیاتی مربوط به کرم سفید ریشه مانند تخم ریزی، جفت گیری و غیره در اوایل شب و در هنگام غروب صورت می‌پذیرد.

پس از آن که چهار روز از فرآیند جفت گیری کرم سفید ریشه گذشت جنس ماده شروع به تخم ریزی می کند جنس ماده چیزی در حدود ۷ سانتی متر در خاک نفوذ کرده و در شکاف و ترک‌های خاک تخم‌های خود را به صورت انفرادی و یا ۶ تایی در خاک  قرار می‌دهد و بعد از این که تخم ریزی را انجام دادند از بین می روند. دوره جنینی برای کرم سفید ریشه تقریبا در حدود سه هفته می باشد و در مناطقی که آب و هوای سرد داشته باشند تا حدود ۳۵ روز هم به طول می‌انجامد.

در اکثر نقاط کشور و بیشتر در نواحی سردسیر کرم های سفید رنگی در خاک یافت می‌شود که از ریشه‌ی گیاهان تغذیه میکنند، از این جهت می‌توان از گیلاس، سیب، گلابی، به، هلو، گوجه، آلو، زردآلو، انار، مو، تاج خروس وحشی، خیار، بادمجان، لوبیا سبز، کدو، سیب زمینی، یاس بنفش، برگ بو، برگ نو، گلایول، چمن، تبریزی، بید، نارون به عنوان محل مناسب برای تغذیه‌ی کرم‌های سفید ریشه اشاره کرد.

تفاوت حشره نر و ماده کرم سفید ریشه

فرق میان حشره نر و ماده به طور دقیق مشخص است.

بهترین راه تشخیص نر از ماده این است که شاخک‌های مفصلی در گونه نر دارای ۷ پره یا ورق بیشتر بوده که درموقع حرکت باز و بسته می‌شوند و در گونه ماده این حشره ورق‌ها  کمتر است که به صورت سنجاق دیده می‌شوند.

اما فرق دوم نر و ماده این حشره این است که در لبه بیرونی ساقه پاهای جلویی حشره نر ۲ دندانه و در حشرات ماده ۳ دندانه نسبتا بزرگ دیده می‌شود.

مبارزه با کرم سفید ریشه(آفت کرم سفید ریشه)

مبارزه با آفت کرم سفید ریشه به روش مکانیکی، بیولوژیکی و شیمیایی انجام می‌شود.

• مبارزه مکانیکی با کرم سفید ریشه

این آفت در عمق خاک زندگی می‌کند از این جهت مبارزه با این آفت کار بسیار مشکلی است. برای مبارزه مکانیکی با کرم سفید ریشه می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

جمع آوری دستی و انهدام حشرات کامل

برای مبارزه با این آفت شما می‌توانید آفت را در هر کجای باغ که مشاهده کردید، جمع‌آوری کرده و نابود کنید. معمولا شب ها حشرات کامل این آفت در باغ به پرواز در می آیند و بر روی قسمت های هوایی درختان قابل مشاهده هستند.

شخم زدن

بهتر است که اطراف ریشه درختان را پا بیل کنید و شخم عمیق انجام دهید که باعث از بین رفتن تعداد زیادی از لاروهای سنین مختلف می‌شود. این کار باید زمانی انجام شود که لاروها در قسمت سطحی خاک هستند. بهترین موقع برای انجام این کار اواسط بهار تا اوایل تابستان است.

استفاده از تله‌های نوری

با توجه به این که حشرات جذب نور می‌شوند می‌توان از تله‌های نوری به منظور جذب و جمع‌آوری حشرات نر که جذب نور می‌شوند استفاده کرد.

تکان دادن درختان

در ماه‌های پرواز حشره کامل، در اوایل صبح، زمانی که حشره کامل بر روی شاخه‌ها  هستند و در سرمای صبح‌گاهی  قادر به پرواز کردن نیستند می توان پارچه‌ای زیر درختان پهن کرد و درختان را تکان بدهید تا حشره روی پارچه بریزد تا بتوان آن ها را جمع آوری کرد و از بین برد.

یخ آب زمستانه

در مبارزه تلفیقی علیه این آفت یک روش برای کنترل این آفت، یخ آب زمستانه است. البته با توجه به عدم فعالیت این حشره در زمستان و زیستن در لایه های پایین خاک ممکن است تاثیر کمی داشته باشد اما این اقدام درصدی از میزان آفت را در نهایت کاهش می دهد.

• مبارزه بیولوژیک با کرم سفید ریشه

حشرات کامل مخصوصا لاروهای کرم سفید ریشه طعمه تعداد زیادی از شکارچی‌های طبیعی ازجمله پرندگان و پستانداران هستند.

هنگامی که زمین شخم زده می‌شود این لاروها به سطح خاک منتقل می‌شوند و غذای جانوران شکارچی مانند پرندگان می‌شوند.

همچنین لاروها مورد حمله میکروارگانیسم قرار می‌گیرند. تک سلولی به نام Melolonthae nosema به عنوان پاتوژن مرحله لاروی این آفت گزارش شده است چندین گونه از زنبورهای جنس Thipha، Scolia وElis بصورت پارازیت خارجی روی بدن لاروهای فلج شده این کرم زیست می‌کنند.

امروزه از باکتری Ieallipop basillus نیز علیه این آفت استفاده می‌شود که باعث بوجود آمدن بیماری در لاروها می‌شود.

• مبارزه شیمیایی با کرم سفید ریشه (سم کرم ریشه خوار)

تعداد زیادی از سموم حشره‌کش که خاصیت تماسی دارند و برای مهار سایر آفت‌ها استفاده می‌شوند، اگر در زمانی استفاده شوند که حشره کامل کرم سفید ریشه وجود داشته باشد، می‌توانند به میزان زیادی این آفت را نیز کنترل کند.

اما در صورتی که در مرحله لاروی این آفت بتوان مبارزه شیمیایی را انجام داد، بهترین تاثیر را خواهند داشت. مخصوصا زمانیکه که لاروها به تازگی از تخم‌ها بیرون آمده اند و در لایه‌های بالایی خاک قرار دارند.

بهترین زمان مبارزه شیمیایی با لارو این آفت در اواخر بهار یا اوایل تابستان، زمانی است که لارو ها در مجاورت ریشه ها در لایه های بالایی خاک قرار دارند. در این زمان می توان با آبیاری زمین فضای تنفسی این آفت را کم کرد که این عمل باعث بالا آمدن لارو ها به نزدیکی سطح خاک به خاطر کمبود اکسیژن می شود. این زمان بهترین فرصت برای سمپاشی در قسمت سایه انداز  اطراف درختان به منظور مبارزه با این آفت است.

از آن جایی که هدف اصلی از انجام این مبارزه شیمیایی از بین بردن لاروهای نوزاد سن یک می‌باشد بنابراین با توجه به دوره زندگی آفت لازم است این برنامه در سه سال، ۲۵ تا ۳۰ روز بعد از مشاهده اولین پرواز حشرات کامل در طبیعت، انجام گیرد.

کنترل شیمیایی به صورت نقطه ای و در نقاط آلوده باغ انجام می‌گیرد.

ریختن محلول سمی در محدوده سایه‌انداز درختان آلوده با سم دیازینون یا سایپرمترین به میزان ۲ تا ۲.۵ لیتر در هزار لیتر آب که بر اساس سن درخت ۲۰ تا ۴۰ لیتر محلول مورد نیاز است.

به این صورت که ابتدا زیر سایه‌انداز درختان آلوده را شخم سطحی می‌زنید تا سم بتواند تا عمق 15  تا 20 سانتی متری خاک نفوذ کند، سپس آبیاری انجام می‌شود. ۲ تا ۳ ساعت پس از آبیاری اقدام به محلول ریزی، در سایه‌انداز درخت کنید. پس از ریختن محلول پای درخت یک آبیاری سبک نیز انجام می‌شود. بهتر است این اقدام در ساعات ظهر انجام شود تا پس از آبیاری و گرما، لارو ها به علت کمبود اکسیژن به نزدیکی سطح زمین بیایند. این کار باید ۳ سال پشت سرهم هر سال ۲۵ تا ۳۰ روز بعد از ظهور اولین حشرات کامل تکرار شود.

نکته مهم در مورد کرم سفید ریشه این است که مبارزه با این آفت باید به صورت تلفیقی انجام شود  و صرف اکتفا به مبارزه شیمیایی در مقطعی از سال کار ساز نخواهد بود.

اقتباس از کتاب آقای دکترابراهیم بهداد