گیاه نیلوفر آبی

(به پارسی میانه نیلوپر) یا نیلوفر آبی و به مصری نام یک سرده از تیرهٔ نیلوفرآبیان است.

نام این گل در زبان پارسی پهلوی نیلوپر به معنای گلی با پرهای نیلی رنگ بوده‌است. با آمدن اعراب به ایران و تأثیر زبان عربی به پارسی، این نام معرب شده و به شکل کنونی نیلوفر درآمده است.

نیلوفرآبی در آئین هندو، نشان «زندگی و زایندگی» و طبق باورِ آئین بودایی، نشان پاکی و تقدس است.

بعضی از مردم بر این باورند که دست‌ها و پاهای خدا مانند نیلوفر آبی است و چشمان او همانند گلبرگ‌های آن است و نگاه و نوازش خداوند به نرمی غنچه‌های نیلوفر آبی است.

در ایران نیلوفر، نماد آناهیتا، الهه آب بوده‌است. در برخی روایت‌های اسطوره‌ای، میترا در میان گل نیلوفر زاده می‌شود.

در مصر باستان، از نیلوفر آبی مقدس برای آذین کردن بسیاری از نقش‌ونگارهای باقی‌مانده بر پاپیروس‌ها و زیورآلات استفاده می‌شده و حتی بر تاج‌گل‌های مقبرهٔ توت‌عنخ‌آمون هم دیده می‌شود. این گل در آن دوران همچنین نماد باروری بوده‌است. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مادهٔ شیمیایی آپومرفین که برای درمان ناتوانی جنسی مردان به کار می‌رود در این گل وجود دارد و مصریان باستان از ویژگی این گیاه آگاه بوده‌اند.

همینطور برای هندوها نیلوفر آبی، نماد زندگی و زایندگی است. افسانه‌های هندو می‌کنند که نیلوفر آبی در حالی که برهما در میان آن نشسته بوده از ناف خدای ویشنو پدید آمده‌است. بر پایه آموزه‌های هندوئیسم در درون هر انسانی روح مقدس نیلوفر آبی جاری است.

بر پایه باورِ بودایی‌ها نیلوفر آبی نشان پاکی و تقدس است.

نیلوفر آبی مصری گل ملی کشور مصر است همچنین این گل یکی از نمادهای ملی ایران نیز به‌شمار می‌آید و در سنگ نگاره‌های پارسه (تخت جمشید) نیز دیده می‌شود. یک گونه از این گل که نیلوفر آبی مقدس نامیده می‌شود نماد شهر کرمانشاه و رنگ آن گل نیز رنگ نمادین این شهر است. این گل در سرآب نیلوفر در نزدیکی شهر کرمانشاه می‌روید و به عنوان نمادی از آیین مهر در نقوش طاق بستان نیز مورد استفاده قرار گرفته‌است. نیلوفر آبی از گونه‌های گیاهی مهم تالاب انزلی است.

کاشت نیلوفر آبی تنها به یک برکه با نور مستقیم خورشید نیاز دارد. برای کاشت، بذر یا ریزوم‌های نیلوفر آبی را در گلدان‌های مخصوص کاشته و در عمق مناسب آب قرار می‌دهند. نیلوفر آبی به آب تمیز و خاک غنی نیاز دارد، و هر سال با فصل گرم شکوفا می‌شود.

برای نگهداری از گل نیلوفر آبی، ضروری است که شرایط مناسب آب و خاک فراهم شود. مراقبت‌های منظم، از جمله حذف علف‌های هرز و تغذیه مناسب، می‌تواند به بهبود رشد این گیاه کمک کند. همچنین، در صورت نیاز به تعویض آب و بررسی کیفیت آن، می‌توان از گیاهان دیگری که در کنار نیلوفر آبی رشد می‌کنند، بهره‌برداری کرد